Baczyna (potok)

---

Opis

Obszar, z którego wypływa potok, znajduje się na wysokości około 150 m n.p.m., u północno-wschodniego podnóża Góra Sosnowa, która osiąga wysokość 178 m n.p.m. Rzeka Baczyna swój początek ma w niewielkim bagnie, zlokalizowanym w lesie west of Chróstnik, w rejonie wsi Gorzyca. W górnym biegu rzeka płynie szeroką doliną, porośniętą łąkami, kierując się na północ w stronę miejscowości Gorzyca. Po przejściu przez tę miejscowość, jej bieg zmienia kierunek na wschodni, kierując się w stronę Krzeczyna Wielkiego.

Po Krzeczynie rzeka skręca ostro na północ, zmierzając w stronę Lubina. Tam, na wysokości około 122 m n.p.m., w pobliżu Kaplicy zamkowej na Wzgórzu Zamkowym, Baczyna uchodzi do Zimnicy. Rzeka płynie w zasadniczym kierunku wschodnim przez cały swój bieg, przemierzając dolinę rzeczną, tworzącą się na podłożu sandrowym moreny dennej. W większości swoich odcinków dolina rzeki ma charakter dobrze ukształtowanej i rozległej doliny płaskodennej, wypełnionej osadami holoceńskimi i plejstoceńskimi zlodowacenia środkowopolskiego.

Baczyna jest nizinną rzeką, która zbiera wody z Wysoczyzny Lubińskiej. Wykazuje wyrównany spadek, który w średniej wynosi około 2,9 promila. Gwałtowne topnienie śniegów na wiosnę oraz intensywne opady deszczu latem prowadzą do wezbrań wody i podmakania terenów zalewowych. Mimo takich zjawisk, rzeka nie stwarza zagrożenia powodziowego ani dla budynków, ani dla mieszkańców. Większość swego biegu Baczyna przepływa przez tereny rolnicze. Na odcinkach środkowym i dolnym koryto rzeki zostało uregulowane, osiągając przeciętną szerokość 2,0 m oraz głębokość miejscami dochodzącą do 1,5 m.

Warto wspomnieć, że na całej długości rzeka narażona jest na obszarowe spływy zanieczyszczeń z jej zlewni, co stawia na porządku dziennym kwestię ochrony jej wód.

Walory przyrodnicze

Obszar wzdłuż Baczyny zachował swój półnaturalny charakter, co przyczyniło się do powstania różnorodnych siedlisk. Te cenne miejsca obejmują ekosystemy leśne oraz łąkowe, zarówno suche, jak i wilgotne, bogate w cenne gatunki roślinne i zwierzęce. Wzdłuż brzegów Baczyny oraz jej dopływów, szczególnie na południe od Starego Lubina, między Krzeczynem a elektrociepłownią, znajdują się jedne z najlepiej zachowanych fragmentów wilgotnych łąk.

Na wschód od Krzeczyna, wzdłuż koryta rzeki, odnosimy się do niewielkich obszarów lasów olesowych i łęgowych, w których żyją liczne chronione gatunki roślin i zwierząt. Poza tymi ekosystemami leśnymi, istnieją również ekosystemy, które powstały na skutek wcześniejszej działalności rolniczej, która dziś została porzucona. Obecnie gleby wzdłuż Baczyny nie są wykorzystywane w uprawach, co sprzyja powstawaniu odłogów oraz nieużywanych łąk i pastwisk, gdzie ma miejsce proces sukcesji ekologicznej.

W dolnej części doliny Baczyny, skutkiem regulacji koryta rzeki, naturalne stosunki hydrologiczne uległy znacznym przekształceniom. Odpowiednie ukształtowanie przekroju koryta oraz jego pogłębienie doprowadziły do obniżenia poziomu wód gruntowych i spadku wilgotności gleb w dolinie. Niegdyś rzeka meandrowała, obecnie natomiast ma prosty przebieg i nie zmienia swojego położenia w korycie.

Osadnictwo

Dolina rzeki była obszarem, który od bardzo dawna przyciągał osadników i rozwijał się dzięki bogactwom naturalnym. Wzdłuż koryta rzeki zaczęły powstawać liczne osady, z których jedna z najważniejszych to miasto Lubin. W przeszłości, dolina oraz jej dopływy stały się centrum aktywności rolniczej, co przyczyniło się do rozwoju lokalnej społeczności.

Główne dopływy

Przez obie miejscowości, Krzeczyn Mały i Krzeczyn Wielki, przepływają cieki. Są to bezimienne potoki, które dodają uroku tej malowniczej okolicy.

Inne

W rejonie Baczyny można zaobserwować specyficzne występowanie wilgotnych łąk ostrożeniowych, które przyciągają różnorodne formy życia.

Zachowane fragmenty ekosystemów wilgotnych oraz podmokłych w dolinie Baczyny i jej dopływów są uważane za jedne z najcenniejszych obszarów przyrodniczych.

W tym rejonie można spotkać gatunki rzadkich motyli, które są zagrożone wyginięciem w Polsce. Szczególną uwagę zwraca kosternik palemon oraz czerwończyk nieparek, które są ściśle związane z biotopem podmokłym i wilgotnym.

Literatura

W literaturze dotyczącej regionu Baczyny można odnaleźć szereg ważnych publikacji, które dostarczają wiedzy na temat jego fizyczno-geograficznych aspektów oraz ułatwiają jego badanie i eksplorację. Wśród kluczowych źródeł wymienia się :

• Kondracki J. – Geografia polski – Mezoregiony fizyczno-geograficzne – Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 1994 r., ISBN 83-01-11422-3,
• Mapa turystyczna, Powiat lubiński, skala 1:60 000, Wyd. Turyst. Plan. J. Góra, 2007 r., ISBN 978-83-60044-84-1,
• Mapa turystyczna, Związek Gmin Zagłębia Miedziowego, skala 1:75 000, Wyd. Z.K. Sygnatura. Z. Góra, 2003 r., ISBN 83-87873-47-0.

---

Oceń: Baczyna (potok)

---