Muzeum Historyczne w Lubinie

---

Historia

Muzeum Historyczne w Lubinie zostało utworzone na podstawie uchwały Rady Miejskiej w Lubinie w maju 2016 roku, a jego oficjalne otwarcie miało miejsce 17 maja 2018 roku. Działa ono w ramach Gminy Miejskiej Lubin, wnosząc istotny wkład w kulturalne życie regionu.

Instytucja ta prowadzi swoją działalność muzealną w historycznym budynku ratusza. Część wystaw plenerowych znajduje się w malowniczym Parku Leśnym przy ul. Kwiatowej 9, jak również przy ul. Kolejowej, gdzie można zobaczyć ekspozycje związane z Pionierami lubińskimi z 1945 roku.

Początkowo muzeum prowadziło również działalność w Ośrodku Kultury „Wzgórze Zamkowe” przy ul. Pruzi 7, 9, co pozwoliło na rozbudowę oferty kulturalnej dla mieszkańców i turystów.

Warto wspomnieć, że 12 lutego 2019 roku, lubińscy radni podjęli decyzję o połączeniu Muzeum Historycznego z Ośrodkiem Kultury, co weszło w życie 1 kwietnia 2019 roku. To połączenie ma na celu zintegrowanie działań obu instytucji dla dobra społeczności lokalnej.

Zwiedzanie wystaw muzealnych oraz wstęp do Parku Leśnego są bezpłatne, co czyni to miejsce dostępnym dla szerokiej grupy odwiedzających, zachęcając do odkrywania lokalnej historii i dziedzictwa.

Ekspozycja

W Ratuszu Muzeum Historycznego w Lubinie zrealizowano interesujące wystawy stałe, które przedstawiają bogatą historię miasta oraz jego regionu w formie narracyjnej opowieści. W przestrzeniach wystawienniczych, znajdujących się zarówno na parterze, jak i poddaszu, można zobaczyć eksponaty oryginalne, repliki, a także reprodukcje. Wystawy wzbogacono o filmy, fragmenty audycji, efekty dźwiękowe oraz interaktywne ekrany dotykowe. Oprócz stałej oferty, muzeum regularnie organizuje także tematyczne wystawy czasowe.

Wystawy stałe

Historia miasta na tle życia codziennego

Jedna z kluczowych wystaw, nosząca tytuł Historia miasta na tle życia codziennego, ukazuje warunki życia mieszkańców Lubina na przestrzeni lat 50., 60., 70. i 80. XX wieku. Zaaranżowana w stylu mieszkania rodziny górniczej, multimedialna ekspozycja łączy historyczne sprzęty domowe z nowoczesnymi technikami prezentacji, obejmującymi materiały filmowe, fotograficzne oraz dźwiękowe.

Atmosferę epoki PRL tworzą archiwalne filmy, zdjęcia oraz oryginalne meble, takie jak popularne wówczas buty „relaksy”, czy znane wszystkim kryształy. Wystawione zostały także telewizory, pralka Frania oraz pierwszy komputer. Wśród zabytkowych radioodbiorników odtwarzane są nagrania z rozmowami, m.in. z Edwardem Gierkiem oraz osobami, które osiedliły się w Lubinie w poszukiwaniu pracy. Całość wzbogacają fotografie autorstwa Krzysztofa Raczkowiaka, Kazimierza Bełza i Jerzego Kosińskiego.

Zbrodnia Lubińska

W wystawie dedykowanej Zbrodni Lubińskiej przedstawione są wydarzenia tragiczne z 31 sierpnia 1982 roku, podczas których zginęli trzej górnicy: Michał Adamowicz, Mieczysław Poźniak oraz Andrzej Trajkowski. Ekspozycja zawiera oryginalne dokumenty oraz fotografie autorstwa Krzysztofa Raczkowiaka i Ryszarda Bobera, które obrazują dramat tego pamiętnego dnia w historii miasta.

Dolnośląska kartografia

W holu Ratusza dostępne są wyjątkowe reprodukcje historycznych map Dolnego Śląska oraz obszaru lubińskiego. Najstarsza z eksponowanych map datuje się na 1609 rok i pochodzi z Antwerpii, natomiast najmłodsza przedstawia powiat lubiński i została wydana w 1831 roku we Wrocławiu. Ta interesująca wystawa została stworzona na podstawie zbiorów kartograficznych Biblioteki Uniwersytetu Wrocławskiego.

Sport w Lubinie

W łączniku kondygnacyjnym można zobaczyć archiwalne zdjęcia wydarzeń sportowych, które miały miejsce w Lubinie od lat 70. XX wieku, aż po sukcesy z pierwszej dekady XXI wieku. Ekspozycja obejmuje także współczesne imprezy, takie jak otwarcie hali widowiskowo-sportowej Regionalnego Centrum Sportowego oraz Mistrzostwa Europy w badmintonie. Fotografie, autorstwa Krzysztofa Raczkowiaka i Tomasza Folty, uzupełniają trofea i pamiątki sportowe.

Kultura w Lubinie

Na poddaszu muzeum znajduje się zbiór plakatów i zdjęć dokumentujących różnorodne wydarzenia kulturalne w Lubinie, które miały miejsce na przestrzeni pierwszych dwóch dekad XXI wieku. Szczególną uwagę zwraca dokumentacja fotograficzna koncertu, który odbył się w Lubinie od 30 sierpnia do 2 września 2007 roku. Dodatkowo, na wystawie prezentowane są lokalne wydawnictwa muzyczne oraz zapisy koncertów z lat 2007-2008.

Wystawy czasowe

Muzeum regularnie organizuje wystawy czasowe, które obejmują zarówno tematy historyczne, jak i dzieła sztuk wizualnych. Miejscem ich prezentacji są Galeria Ratuszowa, Piwnica Ratuszowa, sala Konferencyjna oraz otaczający budynek plac.

Galeria Ratuszowa

W Galerii Ratuszowej odbyło się wiele interesujących wystaw, które przyciągnęły zarówno mieszkańców Lubina, jak i turystów. Oto przegląd niektórych z nich, które miały miejsce w latach 2018-2023:

• Licencja na sztukę. Regionalne zderzenia estetyczne, odbyła się w dniach 5–21 października 2018,
• Duch miasta, prezentowany przez Pavla Hlavatyego, miał miejsce od 26 października do 2 grudnia 2018,
• Promocje 2018. 28. Ogólnopolski Przegląd Malarstwa Młodych, trwający od 5 do 30 grudnia 2018,
• Minione dekady. Polski plakat filmowy, organizowane od 18 stycznia do 24 lutego 2019,
• Samarytanie z Markowej, odbyło się od 19 do 31 marca 2019,
• Graficzne wędrówki, prezentowane od 12 kwietnia do 11 maja 2019,
• Ziemie polskie pod zaborami i Wielka Wojna, od 17 maja do 16 czerwca 2019,
• Dolny Śląsk w XVIII wieku, między 1 a 28 lipca 2019,
• Barwy, organizowane w dniach 5–25 sierpnia 2019,
• Nasze cechy i przywary – rysunki satyryczne Andrzeja Mleczki od 11 października do 10 listopada 2019,
• Atrakcyjna Polska. Historyczny plakat turystyczny i reklamowy, mający miejsce od 21 listopada do 31 grudnia 2019,
• Pejzaże patriotyczne/Stanisław Ostoja-Chrostowski ilustracje/drzeworyty, wystawiane od 6 do 31 maja 2020,
• Szkice historyczne/ilustracje/Szymon Kobyliński, prezentowane od 10 czerwca do 27 lipca 2020,
• Bitwa Warszawska. Stulecie zwycięstwa, trwała od 28 sierpnia do 28 września 2020,
• Lubię w Lubinie, odbyła się od 7 października do 30 listopada 2020,
• Pieśni – wystawa ilustracji Joanny Fuczko, mająca miejsce od 23 grudnia 2020 do 14 lutego 2021,
• Franciszka Starowiejskiego „Interpretacje”, od 12 marca do 11 kwietnia 2021,
• Dolnośląskie rezydencje w drugiej połowie XIX wieku, odbywające się od 5 do 4 lipca 2021,
• Lata 70, lata 80. Afisze i plakaty z lat 70. i 80. XX wieku, prezentowane od 9 lipca do 10 sierpnia 2021,
• Ziemia lubińska. Dzieje regionu od XVIII wieku do okresu dwudziestoleci międzywojennego, w dniach 11 września do 10 października 2021,
• Ornamenty gotyckie, wystawiane od 26 października do 28 listopada 2021,
• „Industrial ART” – rysunek, malarstwo Krzysztofa Kułacza Karpińskiego, od 9 do 31 grudnia 2021,
• Historia naturalna w obrazach, odbywająca się od 28 stycznia do 29 marca 2022,
• Jan Tysiewicz. Ilustracje do dzieł literackich Adama Mickiewicza, prezentowana od 1 kwietnia do 11 maja 2022,
• Co? Gdzie? Kiedy? Za ile? od 12 maja do 12 czerwca 2022,
• Lubin kwitnie i świergocze, od 15 czerwca do 25 lipca 2022,
• Rynek w Lubinie na dawnej pocztówce, zorganizowane w dniach 1-28 sierpnia 2022,
• Polskie Symbole Narodowe, miało miejsce od 18 listopada do 11 listopada 2022,
• Theodor Blätterbauer. Dolnośląskie miasta w dawnej grafice, trwające od 15 listopada do 11 grudnia 2022,
• Jesienno-zimowe inspiracje dla seniora, od 15 grudnia 2022 do 16 stycznia 2023,
• Artur Grottger. Polonia, odbywająca się w dniach 10 stycznia do 28 lutego 2023,
• Kresy. Ziemie Wschodnie Rzeczypospolitej, od 23 lutego do 26 marca 2023.

W obrębie Piwnicy Ratuszowej również miały miejsce różnorodne wydarzenia, w tym:

• Skryptorium Mikołaja Pruzi – Kodeks lubiński, trwające od 17 maja do 27 lipca 2018,
• Spacer po przedwojennym Lubinie, od 17 maja do 27 lipca 2018,
• Wojna polsko-bolszewicka. Plakat propagandowy, od 14 do 31 sierpnia 2020,
• Kodeks lubiński. Ilustrowana historia św. Jadwigi Śląskiej, organizowane od 21 lutego do 31 grudnia 2022.

W Sali Konferencyjnej i holu ratusza odbyły się następne wystawy:

• Polska 1918–2018, prezentowana pierwszego stycznia do 31 grudnia 2018,
• Kossak – Jankowski – Kossak, od 4 do 20 kwietnia 2018,
• Oblicze miasta, trwające od 10 września do 30 listopada 2022.

Na Rynku miały miejsce następujące wydarzenia:

• Po nici światła…, część II – od 26 lutego do 11 marca 2018,
• Drogi ku Niepodległości, organizowane od 8 kwietnia do 31 września 2018,
• Weterani Niepodległości 1918–2018, od 24 kwietnia do 11 maja 2018,
• Miasto Lubin w latach 70. XX wieku, od 4 września do 31 października 2018,
• Kwiaty Holandii, od 5 kwietnia do 15 maja 2019,
• Sport 1918–2018, w dniach 14 czerwca do 19 września 2019,
• 150 lat kolei w Lubinie, od 10 września do 15 października 2019,
• Bilkyrkogården Kyrkö Mosse – cmentarzysko samochodów w południowej Szwecji, odbywająca się od 8 maja do 21 czerwca 2020,
• Park Leśny zaprasza. Lubin 2020, od 21 lipca do 24 sierpnia 2020,
• Bitwa Warszawska, od 25 sierpnia do 28 września 2020,
• Kwiaty zbierane w holenderskim ogrodzie Keukenhof, od 1 maja do 31 lipca 2021,
• Droga św. Jakuba – Camino de Santiago, od 2 października do 31 października 2021,
• Corso. Wodna parada kwiatowa, od 1 kwietnia do 25 kwietnia 2022,
• Czytaj „Konkrety”, od 15 do 30 sierpnia 2022,
• Historia Lubińskiego Festiwalu Kwiatów i Roślin, zorganizowane od 21 marca do 25 kwietnia 2023.

Park Leśny

W plenerowej strefie muzeum znajduje się dwie wystawy stałe, które dotyczą zarówno I wojny światowej, jak i okresu okupacji sowieckiej w Polsce. Co więcej, co roku odbywają się tam także wystawy czasowe, które zmieniają się na podstawie aktualnych tematów.

„Wielka Wojna”

Głównym elementem plenerowej ekspozycji w Parku Leśnym jest wystawa dedykowana I wojnie światowej, która została zaplanowana jako ścieżka edukacyjna pod nazwą Wielka Wojna 1914–1918. W jej skład wchodzą okopy, wagony oraz kontenery, w których zgromadzono różnorodne materiały związane z konfliktami, jakie miały miejsce w latach 1914–1918. Na początku wystawy zwiedzający mają okazję zapoznać się z miejscem, z którego rekrutowani byli żołnierze do Legionów Polskich, a także z obiektami do szkolenia, które są prezentowane na dalszej części ścieżki edukacyjnej.

W ramach tej wystawy odwiedzający mogą zobaczyć okopowe kwatery, w tym stajnię, kuźnię, kaplicę polową, szpital polowy oraz kwaterę oficera. W każdym z okopów znajdują się informacje dotyczące kluczowych bitew, które miały miejsce podczas Wielkiej Wojny, a także kalendarium i wydarzenia prowadzące do wybuchu konfliktu. Eksponowane są również gazety z lat 1914–1918 oraz dokumenty ilustrujące historię tego okresu.

W kontenerach wystawowych znaleźć można różnorodne materiały, takie jak listy do żołnierzy, korespondencję osobistą oraz archiwalne fragmenty filmów dokumentujących życie na froncie. Całość wystawy uwieńczona jest galerią grafik wojennych Leona Wyczółkowskiego, co dodaje jej artystycznego wyrazu.

„Okupacja sowiecka Polski 1939–1993”

Na terenie Parku Leśnego znajdują się również cztery bunkry, które zostały wzniesione po II wojnie światowej przez radzieckie wojska stacjonujące w Lubinie aż do połowy lat 60. XX wieku. Muzeum przekształciło je w przestrzeń wystawienniczą. Jest to miejsce, w którym trwała wystawa dotycząca okresu okupacji sowieckiej w Polsce w latach 1939–1993. Obecna ekspozycja obejmuje liczne tematy, takie jak dziewiętnastowieczna napaść Związku Radzieckiego na Polskę, sytuacja na wschodnich terenach Polski na początku II wojny światowej, deportacja Polaków w głąb ZSRR oraz zbrodnia katyńska.

Wystawa poświęca znaczną uwagę okupacji, która trwała przez ponad pięćdziesiąt lat, prezentując w wojskowych bunkrach umundurowanie radzieckich formacji, w tym jednostek lotniczych, broń, sprzęt oraz dokumenty archiwalne. Wizytujący mają szansę zobaczyć także mapy, które ilustrują rozmieszczenie Północnej Grupy Wojsk Armii Radzieckiej (PGWAR) w Polsce i poznać jej historię.

„Bitwa o Anglię – Za wolność waszą i tylko waszą”

W roku 2020 w Parku Leśnym miała miejsce wystawa czasowa, która trwała od 10 lipca do 24 października, prezentująca niezwykłe historie polskich pilotów i ich sojuszników, którzy brali udział w bitwie o Anglię w 1940 roku. Był to przełomowy moment w historii, gdzie bitwa ta miała miejsce wyłącznie w powietrzu, a 145 polskich pilotów odegrało w niej kluczową rolę. Ekspozycja „Bitwa o Anglię – Za wolność waszą i tylko waszą” była hołdem dla tych bohaterów, z których 28 straciło życie w młodym wieku.

Wystawa nie tylko umożliwiała zapoznanie się z przebiegiem wrześniowej kampanii z perspektywy Polskich Sił Powietrznych, ale także opisywała drogę, jaką przebyli polscy piloci, by dotrzeć do Wielkiej Brytanii. Dzięki niej zwiedzający mieli okazję dowiedzieć się, jak żyli zarówno polscy, jak i angielscy lotnicy oraz jakie warunki im towarzyszyły. Przyciągające uwagę były modele samolotów, które uczestniczyły w obronie Anglii, w tym replika myśliwca Hawker Hurricane, którego piloci z Polski używali w czasie walk. Ta wystawa, obejrzana m.in. przez Jonathana Knotta, byłego ambasadora Wielkiej Brytanii w Polsce, przyciągnęła do Parku Leśnego ogromne rzesze zwiedzających, nie tylko z Dolnego Śląska, ale także z całej Polski i zza granicy.

Pionierzy lubińscy 1945

W Muzeum Historycznym w Lubinie zlokalizowana jest wyjątkowa ekspozycja poświęcona pionierom lubińskim, osiedleńcom, którzy przybyli do regionu po zakończeniu drugiej wojny światowej. Ekspozycja, która ma na celu upamiętnienie tych niezwykłych wydarzeń, została otwarta 2 maja 2022 roku, a jej miejsce znajduje się w bliskim sąsiedztwie stacji kolejowej w Lubinie.

Wystawa nosi tytuł „Pionierzy lubińscy 1945” i mieści się przy ul. Kolejowej. Jej inauguracja była wyjątkowym wydarzeniem, któremu towarzyszyły rekonstrukcje historyczne, odzwierciedlające przybycie pierwszych osadników na tereny Lubina i okolic. Uczestnicy mogli również podziwiać pokaz mody z lat 30. i 40. XX wieku, co dodało kolorytu wydarzeniu.

Na wystawie widoczne są istotne obiekty, jak zabytkowa lokomotywa Ty2 o numerze bocznym 22, która jest eksponowana razem z czterema wagonami – dwoma towarowymi i dwiema przeszklonymi. W wagonach przeszklonych zaaranżowano sceny ilustrujące życie pionierów po ich przybyciu do Lubina, natomiast w wagonach towarowych prezentowane są widoki z czasów transportu. Pionierów odegrali w tym przedsięwzięciu pracownicy muzeum oraz ich rodziny, co dodaje wystawie intymnego charakteru.

Dodatkowo, w technologii 3D stworzono ponad 50 postaci, które modelują repatriantów przybyłych do miasta w latach 1945–1960. Wystawa zawiera również elementy z filmu „Prawo i pięść”, które w sposób obrazowy przedstawiają polską rzeczywistość po II wojnie światowej oraz losy głównego bohatera.

Ekspozycję można podziwiać przez całą dobę, z wyjątkiem nocy, gdy dostępna jest jedynie część wystawy. To wyjątkowe doświadczenie kulturowe jest bez wątpienia wartością dodaną do lokalnej społeczności i historię terenów, które na nowo odkrywamy dzięki pionierom lubińskim.

Biblioteka Cyfrowa Zagłębia Miedziowego

„Biblioteka Cyfrowa Zagłębia Miedziowego (BCZM) rozpoczęła swoją działalność w maju 2021 roku. Podstawowym celem BCZM jest gromadzenie, archiwizacja oraz zapewnienie dostępności cyfrowych wersji materiałów, które dokumentują bogate dziedzictwo kulturowe oraz historyczne tego regionu.”

Ważnym aspektem działania BCZM jest wspieranie edukacji oraz nauki. Zbiory tej biblioteki są ogólnodostępne dla każdego użytkownika Internetu, co oznacza, że nie jest wymagana rejestracja ani logowanie, aby z nich skorzystać.

W ramach BCZM publikowane są cyfrowe kopie różnych wydawnictw drukowanych, takich jak książki, czasopisma, katalogi, fotografie, dokumenty oraz materiały archiwalne. Skarbnica zawiera również dokumenty audiowizualne, które koncentrują się głównie na tematykę miasta i regionu. Udostępniamy zdigitalizowane obiekty, które pochodzą zarówno z naszych własnych zbiorów, jak i zostały przekazane przez inne instytucje oraz osoby prywatne.

Edukacja

„Muzeum Historyczne w Lubinie angażuje się w różnorodne działania edukacyjne, które adresowane są zarówno do dzieci i młodzieży, jak i dorosłych, w tym seniorów. W ofercie placówki znajdują się:

• lekcje muzealne,
• zajęcia plastyczne,
• ogólnorozwojowe,
• warsztaty aktywności twórczej,
• fotograficzne,
• rękodzieła,
• konkursy.

Dodatkowo, muzeum organizuje konferencje naukowe oraz prowadzi działalność wydawniczą, która ma na celu popularyzację historii oraz prezentację działalności samego muzeum. Wśród publikacji znajdują się m.in. „Rocznik Muzealny” oraz „Magazyn Muzealny”.

Edukacja w muzeum ma również związek z prowadzeniem Biblioteki Cyfrowej Zagłębia Miedziowego. Większość organizowanych przez muzeum wydarzeń, takich jak Noc Muzeów czy Lubiński Zlot Pojazdów Zabytkowych, ma charakter edukacyjny i sprzyja integracji społeczności lokalnej.

---

Oceń: Muzeum Historyczne w Lubinie

---